Dhaqanka Geeljiraha waa mid ku dhisan dagaal joogta ah ( culture of Violence) tasoo sababtuna ay tahay inuu geela yahay mid aad lookala dhoco, dhaqanka Geeljiraha ma laha deganaasho joogto ah waayo wuxuu Geela u baahan yahay guuris joogto ah dhanka daaqsinta ama biyaha.
Qofka Geeljiraha ma laha dhul uu isaga leeyahay marka laga reebo xoolaha uu leeyahay waana sababtaas waxa loogu yeero reer guuraa, waxaa kaloo yar Qofka Geeljiraha ah inuu la kulmo ilbaxnimo ama dad kala nooc ah, meesha kaliya ee dadka kale uu kula kulmo waa marka ceelasha biyaha ama dagaal Inta kale dadkale ma arko.
Waxaa intaas u dheer inuu qofka Geeljiraha uu noqdo mid ad adeeg badan( aggressive) tasoo sababtuna ay tahay cimilada uu dhaqmay awgeed oo ah mid aad u adag, maadaama aysan jirin dugsiyo diini ah ama masaajidyo Qofka geel jiraha Waxaa aad ugu adag barashadda diinta.
Dhaqanka Geeljiraha Waxaa aad ugu yar dhanka farsamadda gacanta xitaa qofkaas ma samaysan karo midni ama waran uu geeliisa ku difaacdo, sidoo kale ma laha aqoon uu qofkaas ku samaysan karo dhar uu xirto ama kabo uu gashado. Waxaa nadiib daro ah inuu hadana caayo dadkii farsamadda lahaa asagoon waxba samaysan karin uuna u arko inuu asaga ka sareeyo.
Taas awgeed Marka la soo koobo dhibka ugu wayn ee haaysta Qaranka Soomaaliya iyo dowladnimadiisa waxaa inta badan ka masuul ah dhaqanka geel jiraha oo ku dhisan dagaal joogto ah ama burburin xadaaro soo dhisnayd 1500 sano waayo maba yaqaan xadaarad. Dowladnimadda Soomaaliya waxaa geel jiraha gacanta u geliyay Gumaystahii oo doonaayay inuu baa’biyo xadaaradii iyo taariikhdii dalka Soomaaliya.
Mushkiladda uu dhaqanka Geeljiraha ku leeyahay dowladnimadda Jamhuuriyadda Soomaaliya waa mid u baahan in lagawada hadlo si loo helo deganaasho siyaasadeed.
Afeef: waxaan rajeeynayaa inaan fikirkeeyga loo arag mid lid ku ah gobol gaar ah ama qabiil waayo Waxaan ka soo jeedaa beelaha Soomaaliyeed ee leh bulsho geel dhaqato leh sida Bakool, Bay, Gedo iyo Jubada dhexe, Geela goboladaas oo intooda badan lagu tiriyo Geela ugu waaweyn uguna qurxoon Geela ay Soomaalida dhaqato oo leh midab cad.
Arinkaan Hadaan loo yeelanin geesinimo looga hadlo waxaa hubaal ah inay Soomaaliya noqon doonto mid aan xadaarad yeelan tasoo tuu gumaystaha rabay.
Sheiknor Qassim